ANITKAYA (EĞRET) TARİHİ

EĞRET ADI: Anıtkaya kasabası’nın eski adı Eğret’tir. Eğret adı Türkçe eğreti veya ireti kelimesinden gelip yerli ve sabit olmayan, muallak gibi duran, muvakkaten (geçici olarak)  gibi manaları ihtiva etmektedir.

Bu adın konuş gerekçesi olarak yöre halkının anlatageldiği hadise şöyledir: Eğret köyü başlangıçta İlbulak dağına yakın bir yerde kurulmuştur. İlk yerleşim yerini dağ seli basıp zarar verdiği için şu anki yerine eğreti (geçici) olarak gelinmiş fakat burada sürekli kalınmıştır. Bu safhada geçici olarak yerleşilen yere eğreti denmeye başlanmış ve köyün ismi Eğret olarak kalmıştır.

Burada akla şu sual gelmektedir: İlk yerleşim yerinin ismi nedir ve nerede bulunmaktadır? Bu konuda iki rivayet vardır:

Kasaba’nın güney-batısında 6 km uzaklıkta Resul Baba tepesine yakın bir yerde Örenler mevkii bulunmaktadır. Burası eskiden yerleşim yeri olup yakın zamana kadar burada oturanların bulunduğu söylenmektedir. Halk arasında “Küçük Eğret”olarak anılan Örenler mevkiine muhacir köyü kurulmak istenmiş fakat yerleşim yeri olarak göründüğü için gerçekleşmemiştir.

Örenler mevkiinin Eğret halkının ilk yerleşim yerlerinden biri olma ihtimali vardır. Çünkü sel basma hadisesiyle Anadolu’daki ilk iskanın konar-göçerler tarafından dağlara yakın yerlere yapıldığı düşünülürse Örenler mevkiinin bunlara uygun bir yer olduğu görülür. Bununla birlikte Eğret-Olucak arasında bulunan Mandıra mevkii ile İl bulak dağında Gayraklı Çeşmesi yanında da Örenler mevkii bulunmaktadır.

TD.438 s:161,165 de Eğret köyü yakınlarında Salak Viranı mezrasından bahsedilmekte fakat bu mezranın Eğret köyünün hangi cihetinde bulunduğu bilinmemektedir. Yukarıda bahsedilen örenlerden birinin bu mezraanın kalıntıları olma olasılığı da unutulmamalıdır.

Diğer bir rivayet de şöyledir: Anıtkaya Kasabasının bitişiğinde bulunan Akkaya mevkii ilk yerleşim yeri olup ismi de Hayret’tir. Akkaya mevkiine yerleşen insanlar dağ selinden rahatsız olduklarında halen kasabanın bulunduğu yere eğreti evler yaparak burada barınmışlardır. Eğreti olarak yerleşilen yerlerin daha güvenli olduğu anlaşıldığından burada sürekli kalınmış ve köyün ismi de Eyret olarak kalmıştır. Dağdan gelen sel deresinin Akkaya mevkiine çıkması ve burada yerleşim kalıntılarının bulunması bu olasılığı kuvvetlendirmektedir.      

Kervansaray Foto GaleriAnıtkaya Kasabası’nın halen bulunduğu yerin tarihi geçmişi de çok eskidir. Zira Kasaba’nın içinde Germiyan oğlu Süleyman Şah tarafından yaptırıldığı tahmin edilen Kervansaray ile çevresindeki camii, hamam ve çeşmenin varlığı bunu doğrulamaktadır.

Tarihi kalıntılar Eğret vadisinin muhtelif yerlerinde yerleşim birimlerinin bulunduğunu göstermektedir. Tarihi süreç içerisinde Kervansaray’ın da yapımıyla nüfusun, kasabanın halen bulunduğu yere toplandığı anlaşılmaktadır. Sel basması vb. tabii şartlarla güvenlik ve merkezi yerleşim birimlerine ulaşım zorluğu dağınık nüfusun bir araya toplanmasını sağlayan faktörler arasındadır. Eğret vadisi üzerinde kasabanın bulunduğu yer dışında mezarlıklara rastlanmaması dağınık nüfusun Eğret köyü merkeziyle sürekli diyalog halinde olduğunu ve Türk iskanının gerçekleştiği ilk yüzyıllar içerisinde bir merkezde toplanma gayretlerinin başladığını göstermektedir.
Kervansaray Foto Galeri >>
Türk Fethinden Önce Eğret Yöresi >>

Anıtkaya'nın coğrafi konumu Türk Fethinden Önce Eğret Yöresi