|
TAPU TAHRİR DEFTERLERİNDE EĞRET |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
147 nolu mufassal
Tapu Tahrir Defterinde 47 nefer olarak kayıtlı Eğret halkından
Pîr-i fani, muhassıl(3), mütevelli, Hatip, Sahib-i berat ve muaf olarak kayıtlı 8 kişi vergiden muaftır.
Bunların dışında kalan 39 nefer, vasıflarına göre mîr-livaya
vergi vermektedirler. 39 neferin 11’i çift,
1’i yarım çift (Nim),
7’si bennak, 3’ü
kara, 2’si de mücerred
(bekar) vergisi vermektedirler. 6
yayabaşı oğlanı
(piyade asker) da Eğret köyü arazisinde ziraatla uğraşıp
mîr-livaya vergi vermektedir. Yayabaşı oğlanları, şehir
merkezinde bulunan Piyade Beyine bağlıdırlar. Eğret köyünde
bulunan 9 sipâhizâdeden
birisi olan Daş Ali Oğlu
Hacı Ali, mutasarrıf olarak kayıtlıdır. Hacı Ali’nin
kendisine tahsis edilen tımar arazisine mi mutasarrıf olduğu
yoksa mîr-livanın temsilcisi olarak mı tasarrufta bulunduğu
hakkında bilgi yoktur. Sipâhizâdeler
ve yayabaşı oğlanları seferberlikte savaşa katılır,
diğer zamanlar ziraatla meşgul olurlardı. Çift,
toprağın verimliliğine bağlı olarak değişmekte olup, verimlisi
60-80, orta hallisi
80-100, kıraç’ı
ise 100-150 dönüm arasında
açık bir şekilde hudutlandırılmıştır. Her ne kadar çift,
bir çift öküzün sürebileceği
miktar olarak tanımlanmaya çalışılmışsa da
kanunnamelerde arazinin verimliliğine bağlı olarak değiştiği
vurgulanmıştır. Çift vergisine tabi kişilerden muhtelif yer
ve zamanlara göre 22 ile 60 akçe arasında değişen “resm-i
çift” alınmaktadır. Elindeki arazi yarım
çift(nim) olan halktan ise bunun yarısı alınmaktadır. Bennak vergisi ise, kazanç vergisi kabilinden bir vergiydi. “Ekünlü
bennak” ve “caba bennak” olarak iki kısma ayrılmaktadır. Ekünlü bennak;
yarım çiftten daha az araziye sahip olup 18 akçe vergi
verirken, caba bennak; hiç arazisi olmamakla beraber evli olup
çalışarak kazanan ve 12 akçe vergi veren kişidir.
Eğret köyünden
alınan vergi çeşitlerine göz attığımızda ilk dikkati çeken
husus tarım ürünleridir. Toplam vergi tutarının üçte
ikisini tarım ürünleri oluşturmaktadır. Buğday(müd:3),
arpa(müd:9,keyl:10),
burçak(kilçe:3), nohud(kilçe:1), mercümek(kilçe:6),
Öşr-i bostan(25 akçe)
olarak kayıtlıdır. “Müd”
ölçeğinin miktarı bölgeden bölgeye değişmekte olup Kütahya
yöresinde bir müd 20 İstanbul kilesinden ibarettir. Bir İstanbul kilesi ise yaklaşık 25 kilodur. Buna göre, 1500
kg buğday, 4500 kg arpa, 150 kg mercimek, 75 kg burçak, 25 kg
nohut ve 25 akçe değerinde kavun, karpuz,salatalık vb tarım ürünlerinden alınan
vergi miktarını oluşturmaktadır. Eğret
köyü ahalisinden toplanan diğer vergi çeşitleri ise şunlardır
: Resm-i
zemin (bir arazi ilk defa ekilmeye başlandığında alınan
tapu vergisi) : 60 akçe Adet-i
ağnâm ( iki küçükbaş hayvandan bir akçe olarak alınan
ayak vergisi) : 35 akçe Resm-i
küvvâre ( on kovanda bir kovan olarak alınan bal vergisi)
: 110 akçe Âsiyâb
1 bab ( Değirmen vergisi, yıllık çalışma süresine göre
alınan vergi) altı aylık: 30 akçe Badhava
: 100 akçe. Resm-i
çift ve bennak ve kara : 512 akçe. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
