Coğrafi Konumu: Eski adı Eğret olan Anıtkaya, Afyon merkez ilçeye bağlı olup İhsaniye ve Sincanlı ilçe sınırları arasından Kütahya’ya uzanan Afyon-Kütahya karayolu üzerinde bulunmaktadır. Afyon’a 30 Kütahya’ya 70 km. uzaklıkta olan kasaba’ya en yakın ilçe İhsaniye’dir (10 km). Kütahya’nın Altıntaş ilçesi (30 km) ile Afyon’un Sinan Paşa ilçesi (25 km) kasaba’ya yakın diğer ilçelerdir. Tarım İl Müdürlüğü’nün verilerine göre 90.000 dekar araziye sahip Anıtkaya, kuzeyden Susuz Osmaniye (İhsaniye), Cumalı (İhsaniye) ve Karaca Ahmet (İhsaniye), kuzey batıdan Yenice (İhsaniye), batıdan Olucak (Afyon-merkez) ve İl bulak dağı, güney batıdan Çatkuyu (Sincanlı) ve İl bulak dağı, güneyden Bayram Gazi (Afyon) ve Saadet (Afyon), doğudan Aşağı Tandırı (İhsaniye) ve Yukarı Tandırı (İhsaniye) köyleriyle komşudur.

Nüfusu: 1528 yılı Tapu Tahrir Defterlerine göre Eğret köyünde 47 nefer (vergi mükellefi) yaşamaktadır. Bunlardan ikisi bekardır. Kalan 45 evli neferi Ö. Lütfi Barkan’ın belirlediği 5 katsayısıyla çarparsak 225 tahmini nüfus ortaya çıkmaktadır. Bu rakam bekarlarla birlikte 227’e ulaşmaktadır.

1572 tarihli Tapu Tahrir Defterlerine göre ise Eğret köyünde bulunan 113 neferden 29’u bekardır. 113-29 = 84(evli nüfus), 84.5= 449, 449 + 29 = 478 tahmini nüfus ortaya çıkmaktadır.

16. yy’ın sonundan 19. yy’ın sonuna kadar geçen süre zarfında Eğret köyünün nüfusu hakkında bilgi verebilecek herhangi bir kayda rastlanmamaktadır.

1898 yılı nüfus sayımlarında 1026 nüfusa sahip olduğu görülen Anıtkaya Kasabası’nda 1990 nüfus sayımına göre (yaklaşık 400 hanede) 2582 kişi yaşamaktadır.

Bugün Anıtkaya Kasabası’nda yaklaşık 450 hanede 2500 kişi yaşamaktadır. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere Anıtkaya Kasabasında nüfus artışı görülmemektedir. Bunun nedeni özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında yoğunlaşan büyük şehirlere göç hareketidir. Kasaba’dan, çoğunluğu İzmir olmak üzere Afyon ve Kütahya illerine göç yaşanmıştır. İzmir’de yaklaşık 400 hane Eğretli’nin bulunduğu tahmin edilmektedir.

İdari Durum: Anıtkaya, Cumhuriyetin kuruluşuna kadar Karahisar-ı Sahib (Afyon) sancağı merkez Kırhisar ve daha sonra da Etrafşehir nahiyelerine bağlı bir köy durumundadır. Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte Afyon ili merkez kazasına bağlı nahiye konumuna gelmiştir. Anıtkaya Nahiyesi daha sonra ilçe yapılmak istenmiş fakat köy ihtiyar heyetinin çeşitli endişelerle karşı çıkması sonucu İhsaniye ilçe olmuştur. İhsaniye’nin ilçe olmasından sonra, 28.05.1942 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla Anıtkaya Nahiye merkezi, İhsaniye ilçesine kaydırılmıştır. 1959 yılında belediyelik olan Anıtkaya bir müddet İhsaniye ilçesine bağlı kalmışsa da daha sonra tekrar Afyon merkez ilçeye bağlanmıştır. Anıtkaya halen Afyon merkez kazaya bağlı bir beldedir.

Dağları: Eğret Vadisi olarak bilinen ve dalgalı arazi tipinin görüldüğü Anıtkaya’nın deniz seviyesinden yüksekliği 1200-1500 m. arasında değişmektedir. Kasaba’nın 5 km batısında bulunan ve Kuzeyden güneye doğru uzanan İlbulak dağının zirvesini Resul Baba tepesi (1500 m) oluşturmaktadır. İlbulak dağının güney ucunda bulunan Resul Baba tepesi, Afyon ovası, Sincanlı ovası, Eğret ovası ve İhsaniye ilçesi köylerinin çıplak gözle izlenebildiği stratejik bir konuma sahiptir.

İklim: İç-Batı Anadolu’nun en yüksek kesimi olan Afyonkarahisar coğrafi şartları itibarıyla İç Anadolu’nun iklim şartlarını gösterir. Bu nedenle iklim tipik karasal iklim özelliğindedir. Kışları soğuk ve sert, yazları sıcak ve kuraktır. Havasının aşırı soğukluğundan dolayı “Afyon’un havası sert, insanı mert olur.”söylemi şöhret kazanmıştır.

Bitki Örtüsü: 90.000 dekar Anıtkaya arazisinin 80.000 dekar’ı kıraç tarım arazisi 10.000 dekar’ı da meradır. Dalgalı arazinin tarıma elverişli olmayan sarp ve taşlı kısımlarıyla köy sınırlarındaki bazı bölgeler kıranlarla (bozkırlarla) kaplıdır. Kasabanın batı kesiminde bulunan İl bulak dağı ise çok sık ve gür olmayan meşe ağaçlarıyla kaplıdır.

Akarçay, Çeşme ve Kuyular : Kasaba’nın tek akar çayı güney-batı ucunda bulunan pınardan beslenip Söğüt altı, Höyük dibi ve At mezarı mevkilerinden geçmektedir. Akar Çay’ın taşıdığı su hacmi yaz mevsiminde düşse de çevresindeki bahçelerin sulanmasında kullanılabilecek miktardadır. Rivayetlerde eskiden Çayır özü mevkiinden başlayıp kasabanın kenarından At mezarı mevkiine ulaşan kuvvetli bir akar çayın varlığından bahsedilmektedir. Ayrıca bu akar çayın kenarlarında sazlıkların oluştuğu, bugün kaz çayırı (Gaççatır) olarak bilinen yerlerin eskiden gölet olduğu ve buralarda yaban kazlarının konakladığı anlatılmaktadır. Aynı su kaynağıyla At mezarı mevkiinde bir değirmenin çalıştığı ve mandacılığın da yaygın olduğu rivayetler arasındadır. Arşiv belgeleri tarihi süreç içinde Eğret köyünde azami üç değirmenin bulunduğunu bununla bitlikte bol miktarda camus ineğinin varlığını destekler mahiyettedir. (TD. 154, h.980m.1572, Afyon Şeriyye sicilleri, 556/12-570/381) Bahsedilen akar çayın geçtiği güzergah, bugün kasabanın en verimli topraklarından bir kısmını oluşturmaktadır.

Kasaba arazisi üzerinde çok sayıda çeşme ve kuyu bulunmaktadır. Genelde hayır sahibinin adıyla anılan kuyu ve çeşmeler bulundukları mevkiilerin adı olmuşlardır. Kavas kuyusu, Hacı Ahmet kuyusu, Çorbacı kuyusu, Kobak kuyusu, Zincirli kuyu, Aliyenin kuyusu,Yörük Çeşmesi, Omarcık, Çolağın Çeşmesi.